Podatki to temat skomplikowany. Przepisy zmieniają się co jakiś czas. Zarówno statystyczny obywatel, jak i przedsiębiorca muszą mieć, choć minimalną wiedzę o podatkach. Znacznie ułatwia to życie. Jednym z ważniejszych tematów, które musi znać każdy podatnik, są progi podatkowe, które obowiązują podczas rozliczenia z fiskusem. Jest to podstawa obliczenia podatku. O progach podatkowych krąży wiele niesprawdzonych informacji.
Podatek dochodowy – wspólny obowiązek
Podatek dochodowy od osób fizycznych to obowiązkowe obciążenie każdego podatnika na rzecz budżetu państwa. Powyższe zobowiązanie muszą regulować zarówno osoby fizyczne, jak i firmy. Nie jest tak, że wszyscy płacą jednakowy podatek. Na wielkość opodatkowania mają także wpływ progi podatkowe, to znaczy limity rocznych dochodów objętych taką samą stawką podatku dochodowego. Rozliczanie się na podstawie skali podatkowej dotyczy osób fizycznych uzyskujących dochody ze stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia i umów o dzieło. Wymieniona grupa podatników raz w roku składa PIT w urzędzie skarbowym, którego siedziba znajduje się w miejscu zamieszkania. Według skali podatkowej mogą się rozliczać również przedsiębiorcy. Przy obliczaniu podatku progi podatkowe odnoszą się do rocznego dochodu rozumianego jako kwoty brutto wynagrodzenia pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne oraz koszty uzyskania przychodu.
Podatek liniowy – plusy i minusy
Przedsiębiorcy, czyli osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, mogą wybrać podatek liniowy. Stawka podatku wynosi 19% dochodu. Nie ma w tym przypadku znaczenia wysokość dochodów, co pozwala uniknąć drugiego progu podatkowego. Minusem podatku liniowego jest brak możliwości odliczania ulg podatkowych oraz rozliczania się wspólnie z małżonkiem.
Progi podatkowe w Polsce
W Rzeczpospolitej Polskiej od kilku lat utrzymują się dwa progi podatkowe.
Pierwszy próg podatkowy obejmuje podatników, którzy w roku podatkowym osiągnęli dochód do kwoty 85 528 zł.
Drugi próg podatkowy – dotyczy osób notujących roczne dochody powyżej kwoty 85 528 zł. Osoby rozliczające się w związku małżeńskim są objęte powyższymi progami podatkowymi. Wspólne rozliczenie jest korzystne dla małżonków. Aby uwzględnić progi podatkowe przy wspólnym rozliczeniu ze współmałżonkiem, należy dodać do siebie dochody obojga osób, a następnie podzielić na pół. Z obliczonej w ten sposób kwoty podstawy opodatkowania trzeba obliczyć podatek wg skali podatkowej i otrzymaną kwotę pomnożyć przez dwa. Uzyska się wtedy kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych należnego urzędowi skarbowemu. Jest bardzo korzystne rozwiązanie w przypadku, kiedy jedno z małżonków musi rozliczać się w drugim progu podatkowym, a podatek drugiej strony zawiera się w pierwszym progu podatkowym. Często okazuje się, że para się mieści się w pierwszym progu podatkowym wynoszącym 17%.
Skala podatkowa w Polsce zawiera jeszcze trzeci próg podatkowy. Jest to tak zwana danina solidarnościowa, do której zobowiązani są podatnicy uzyskujący dochód roczny powyżej miliona złotych . Osoby zarabiające najlepiej płacą dodatkowy należny podatek w wysokości 4% nadwyżki od dochodu powyżej miliona złotych. W związku z nowym, planowanym programem polityczno-społecznym rządu „Polskim Ładem”, Polacy muszą się liczyć z możliwością zmian w zakresie progów podatkowych. Planowane jest podniesienie kwoty uprawniającej do rozliczania się na podstawie pierwszego progu podatkowego do sumy 120 tys. złotych uzyskanego dochodu. Będzie ich obowiązywał 17% podatek. Grupa podatników płacących 32% podatek dochodowy na pewno ulegnie zmniejszeniu. W innej sytuacji są osoby, które nie ukończyły 26 roku życia. Obowiązuje ich zerowy PIT dla młodych, co oznacza, że nie płacą oni podatku w przypadku przekroczenia pierwszego progu podatkowego.
Przekroczenie pierwszego progu podatkowego
Wiele osób martwi się o swoje finanse po przekroczeniu progu podatkowego. Nikt nie lubi płacić wyższych podatków. Jeżeli zaistnieje taka sytuacja, to nie musi ona oznaczać dużo wyższej kwoty opodatkowania. Obowiązuje zasada, że wyższy podatek płaci się od nadwyżki dochodu, a nie od całej kwoty dochodu. W miesiącu przekroczenia pierwszego progu w danym zakładzie pracy pracodawca nalicza podatek 17% od części dochodów, które nie przekroczyły pierwszego progu,natomiast od kwoty nadwyżki – 32% podatku. Jeżeli przekroczenie progu podatkowego ma miejsce w kolejnych miesiącach, to zaliczka na podatek wynosi 32% dochodu wypracowanego w danym miesiącu. Szybsze naliczanie większego podatku jest korzystne dla pracownika, ponieważ niweluje ryzyko dopłaty podczas rozliczenia rocznego. Przekroczenie pierwszego progu jest w polskich firmach rzadkością.
Przekroczenie progu podatkowego przez pracowników młodych do 26 roku życia
Osoby młode, do 26 roku życia mogą w Polsce liczyć na specjalne, wręcz uprzywilejowane traktowanie w kwestii podatkowej. Przysługuje im zerowy PIT. Jeżeli młoda osoba, przekroczy pierwszy próg podatkowy,czyli kwotę 85 528 zł, to sposób naliczania opodatkowania jest następujący: w pierwszych miesiącach sumuje się kwoty wynagrodzenia brutto uzyskiwanego przez pracownika. W miesiącu przekroczenia sumy przychodów podlegających zwolnieniu (kwoty 85 528 zł) wynagrodzenie ponad ten próg zostanie objęte 17% podatkiem. W momencie przekroczenia limitu przychodu nalicza się od zera dochód podlegający opodatkowaniu w sposób narastający. W miesiącu przekroczenia kwoty dochodu w wysokości 85 528 zł wynagrodzenie podatnika zostanie objęte proporcjonalnie 17% i 32% podatkiem. W następnych miesiącach stawka podatku dla młodego pracownika wynosi 32%.
Zmiany w kwocie wolnej od podatku
Program „Polski Ład” jest w trakcie konsultacji społecznych, przedstawiania go wyborcom i prac parlamentarnych, to wywołuje sporo emocji wśród ekonomistów i finansistów. System podatkowy mogą czekać spore zmiany. Zakładane jest podniesienie kwoty wolnej od podatków z 8500 zł (kwota obecnie) do 30 tysięcy złotych, co oczywiście wpłynie na sytuację podatników. Oznacza to, że opodatkowany może być roczny dochód przekraczający 30 000 zł, czyli 2500 zł miesięcznie. W praktyce osoby, których dochody nie przekraczają najniższych zarobkach nie będą w płaciły podatku PIT. Jest to jednak melodia przyszłości, ponieważ nie wiadomo, ile zostanie z tych założeń po przejściu procesu legislacyjnego. Przedsiębiorcy śledzą pracę nad ustawami w ramach powyższego programu i mają w tej kwestii mieszane uczucia.
Ulgi podatkowe – mniejsze podatki
Podczas wyliczania podatku w deklaracji PIT 37 lub PIT 36 można wykorzystać ulgi podatkowe. Ich zaletą jest obniżenie wartości podatku dochodowego odprowadzanego do urzędu skarbowego oraz zwrócenie uwagi na ważne problemy społeczne. W niektórych przypadkach zastosowanie takich ulg powoduje całkowite wyzerowanie zobowiązania wobec fiskusa, a nawet wygenerowanie zwrotu z podatku, który potem skarbówka wypłaca na rachunek bankowy podatnika. Podatnicy mogą skorzystać z następujących ulg podatkowych:ulga na dzieci, ulga rehabilitacyjna, ulga z tytułu darowizn, ulga dla honorowych dawców krwi, ulga internetowa oraz ulga termomodernizacyjna. Większość ulg obniża wysokość podstawy opodatkowania. Ulga prorodzinna pomniejsza wysokość podatku dochodowego. Podatnicy bardzo chętnie korzystają z tej możliwości. Najczęściej wykorzystują ulgę na dzieci. Popularnością cieszy się także ulga termomodernizacyjna, dzięki której realnie zmniejszają się koszty ocieplenia domu.
Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
W tej formie opodatkowania podatek płaci się od przychodu bez odliczania kosztów uzyskania przychodu. Z opodatkowania ryczałtem mogą skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w formie indywidualnej lub spółki osobowej oraz podatnicy rozliczający przychód z tytułu umowy najmu,podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy.Jest to najprostsza forma opodatkowania działalności gospodarczej.Obowiązkiem przedsiębiorcy,który zdecyduje się na taką formę opodatkowania, jest prowadzenie ewidencji sprzedaży. Stawki opodatkowane ryczałtem są różne i zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Aby skorzystać z ryczałtu od przychodów nie wolno przekroczyć ustalonych ustawowo limitów dochodów.Dla samodzielnych przedsiębiorców są to 2 mln euro, w przypadku spółek jawnych i cywilnych ta sama wartość dotyczy przychodów wspólników. Z opodatkowania ryczałtem na zasadach ogólnych nie może skorzystać przedsiębiorca, który rozlicza się na zasadzie karty podatkowej.
Przekroczenie drugiego progu podatkowego
Przekroczenie progu podatkowego zawsze jest problemem dla pracownika. W Polsce przekroczenie drugiego progu podatkowego notuje 1,5 miliona osób. Drugi próg podatkowy dotyczy osób zarabiających ok. 6,5 tysiąca miesięcznie na rękę na podstawie umowy o pracę, ale przy założeniu, że w ciągu roku podatkowego pracownik nie ma żadnych dodatkowych premii, nagród czy dochodów z innego źródła. Z kolei daninę solidarnościową, którą płaci się po przekroczeniu miliona złotych dochodu, złożyło 30 tysięcy osób. Kwota wolna od podatku dla większości obywateli nie ulega zmianie od kilku lat.
Kwota zmniejszająca podatek
Określenie kwota zmniejszająca podatek brzmi intrygująco i daje nadzieję na mniejsze opodatkowanie roczne. Jest to kwota wolna od podatku. Niestety, jej wysokość w Polsce daleka jest od oczekiwań podatników i wynosi maksymalnie 8 tys. złotych. Pojawiają się plany, aby kwotę zmniejszającą podatek podnieść do 30 tys. złotych. Daje możliwość zmniejszenia podatku,a nawet pozostanie w niższym progu podatkowym.
Karta podatkowa – prosta forma opodatkowania
Karta podatkowa zalicza się do najprostszych form opodatkowania, z jakich mogą korzystać przedsiębiorcy. Ma ona wiele zalet. Mogą z niej skorzystać indywidualni przedsiębiorcy oraz spółki cywilne. Osoby rozliczające się za pomocą karty podatkowej nie muszą prowadzić księgowości ani składać tradycyjnej deklaracji PIT. Przedsiębiorca odprowadza do urzędu skarbowego stałą kwotę podatku, która jest dość niska i nie jest zależna od osiąganego dochodu. W tym przypadku kluczowe znaczenie ma rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej ma, liczba mieszkańców gminy, w której mieści się siedziba firmy oraz liczba zatrudnionych pracowników. Wadą karty podatkowej jest brak możliwości zaciągnięcia kredytu, ponieważ bank nie może ocenić zdolności kredytowej, gdyż nie zna faktycznego dochodu przedsiębiorcy.
Obliczenia podatków
Obliczenia podatków uwzględniają progi podatkowe. Najlepiej powierzyć je doświadczonej osobie, np.: księgowej lub poprosić o wykonanie tej usługi biuro podatkowe. Do dyspozycji podatników są także specjalne programy liczące podatki oraz profesjonalne programy księgowe przeznaczone dla firm. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zasady obliczania podatków. Przychodami są uzyskiwane przez podatnika pieniądze w danym roku podatkowym. Dochód uzyskiwany np. ze stosunku pracy pomniejszony o koszty uzyskania przychodu stanowi podstawę opodatkowania. Pracownik jest zatrudniony w dwóch różnych zakładach pracy, ma prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Obaj pracodawcy odliczają w takim przypadku koszty uzyskania przychodów przez pracownika.
Zwrot podatku – miły akcent
Zwrot podatku następuje w sytuacji, kiedy podatnik zapłacił do urzędu skarbowego więcej, niż wynika z jego zobowiązań podatkowych. Zwrot jest wypłacany na konto podatnika w ciągu 30 dni od złożenia deklaracji podatkowej,o ile nie ma zajęcia komorniczego. Zwrot podatku jest najczęściej szansą na podreperowanie rodzinnego budżetu. Pomaga w wyjściu z kłopotów finansowych lub zabezpiecza przyszłość podatnika i jego rodziny przez niespodziewanymi problemami z płynnością finansową w w przyszłości. Zwrot z podatku najczęściej jest następstwem wykorzystanych ulg i często wpływa na kwalifikację podatnika do progu podatkowego. Osoby składające PIT drogą elektroniczną, zazwyczaj mogą liczyć na szybszą wypłatę nadwyżki podatkowej.
Próg podatkowy a zarobki w Polsce
Progi podatkowe to dobry wskaźnik pokazujący, jak wygląda sprawa zarobków w naszym kraju. W pierwszym progu podatkowym mieści się 97% społeczeństwa. Zarabiają oni mniej niż 7 tysięcy miesięcznie, licząc dochody z różnych źródeł. W drugim progu podatkowym znajduje się jedynie 3% podatników. Oznacza to, że zarobki w Polsce nie są najwyższe. Na każdy z tych progów obowiązuje inne stawka oprocentowania i inna kwota zmniejszająca podatek. Progi podatkowe ustalane są na jednego pracownika. W przypadku rozliczenia w małżeństwie są one podwajane. Maksymalną kwotą zarobku dla małżeństwa w pierwszym progu podatkowym jest suma 171056. Małżonkowie mogą rozliczyć wspólnie podatek, jeżeli przez cały rok podatkowy pozostają w małżeństwie. Wspólne rozliczenie jest możliwe dopiero w następnym roku kalendarzowym po zawarciu małżeństwa. Jeżeli ślub odbył się w lipcu 2021, to wspólne rozliczenie będzie możliwe po roku podatkowym 2022, czyli po pełnym rozliczeniowym roku małżeństwa.
Progi podatkowe obowiązujące w Polsce mieszczą się w średniej europejskiej. Planowane podniesienie progów podatkowych może być korzystne dla wielu osób. Progi podatkowe są na szczęście dość stałe, a rządzący nie planują wprowadzania kolejnych progów. Zwiększona może być co najwyżej kwota, po której przekroczeniu przechodzi się do drugiego progu podatkowego, co wiąże się z dużo wyższym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
