Podatek od pożyczki

Pożyczając pieniądze często nie zdajemy sobie sprawy z obowiązku uiszczenia podatku od pożyczki. Tymczasem polskie prawo w sposób jasny reguluje zasady opodatkowania pożyczanej gotówki. Z tej opłaty zwolnione są osoby, które potrzebne sumy pożyczają od instytucji finansowych. Nie trzeba więc odprowadzać podatku od pożyczonej chwilówki czy kredytu gotówkowego. Ale to nie jedyne sytuacje, w których jesteśmy z niego zwolnieni. W poniższym artykule przeanalizujemy kto, kiedy i ile musi zapłacić.

Podatek od pożyczki – co to jest?

Podatek od pożyczki jest to danina związana z zaciągnięciem zobowiązania finansowego uiszczana do odpowiedniego Urzędu Skarbowego. Jest to podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Tak jak wspomnieliśmy dotyczy on umów pożyczkowych zawieranych między osobami fizycznymi a podmiotem, którego działalność nie jest związana z udzielaniem kredytów. Oznacza to, że podatek będziesz musiał zapłacić w sytuacji, gdy pożyczysz pieniądze od rodziny, znajomych czy w ramach tzw. social lendingu (zaciągnięcie zobowiązania finansowego u nieznanej osoby, która nie posiada działalności związanej z pożyczaniem gotówki).

Ile wynosi podatek od pożyczki

Podatek ten jest stosunkowo niski i wynosi 0,5% od wartości pożyczonej kwoty. W wypadku, gdy otrzymujemy ustaloną sumę w transzach, należy go zapłacić od każdej z nich.

Deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych podatnik jest zobowiązany złożyć zawsze, gdy pożycza pieniądze (powyżej 1000 zł) od osoby prywatnej. Nawet, gdy pożyczana suma jest zwolniona z opodatkowania na mocy określonych przez prawo podatkowe wyjątków.

Osoby zwolnione z podatku od pożyczki udzielanej przez osobę prywatną

Prawo zobowiązuje podatników do składania deklaracji informujących Urząd Skarbowy o wysokości pożyczanej gotówki. Są jednak sytuacje, w których odpowiednie udokumentowanie otrzymania pożyczki od osoby prywatnej zwolni nas z obowiązku podatkowego.

W sytuacji, gdy pożyczana od członka najbliższej rodziny suma nie przekroczy 9 637 zł w ciągu ostatnich 5 lat pożyczkobiorca jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Za członka najbliższej rodziny tzw. pierwszą grupę podatkową ustawodawca uważa: małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, pasierbów, pasierbice, rodzeństwo, ojczyma, macochę, zięcia, synową oraz teściów. W takiej sytuacji musimy jednak zgłosić do Urzędu Skarbowego fakt otrzymania pieniędzy nie później niż w ciągu 14 dni.

Zgodnie z powyższą regułą nawet jeżeli pożyczymy od rodziców i teściów np. po 5 000 zł nie będziemy musieli zapłacić podatku od tych pożyczek, ponieważ wartość każdej z nich nie przekroczy 9 637 zł. W tym przypadku zmieścimy się w limicie zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych.

W jeszcze korzystniejszej sytuacji są osoby, które otrzymały gotówkę od najbliższych z tzw. zerowej grupy podatkowej. Zaliczamy do niej małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, pasierbów, pasierbice, rodzeństwo, macochę oraz ojczyma. Ta grupa nie zawiera więc teściów, zięcia i synową. Pożyczka udzielona przez wymienionych członków rodziny nie podlega obowiązkowi podatkowemu niezależnie od jej kwoty przy spełnieniu dwóch warunków. Oto one:

1. Należy złożyć stosowną deklaracji w związku z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) właściwemu Urzędowi Skarbowemu w terminie 14 dni od zawarcia umowy. Chyba, że nastąpiło sporządzenie aktu notarialnego – to zwalnia nas z konieczności złożenia deklaracji.
2. Wymagane jest udokumentowanie otrzymania pożyczki na konto bankowe lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, na rachunek płatniczy czy przekazem pocztowym.

Tylko przestrzeganie tych dwóch warunków umożliwi podatnikowi zwolnienie z konieczności zapłaty podatku od pożyczki, nawet gdy będzie ona wysoka. W tym wypadku należy również pamiętać o sporządzeniu stosownej umowy pożyczkowej, najlepiej w formie pisemnej.

Nie trzeba również opłacać podatku, gdy pożyczona suma nawet od osób wykraczających poza bliską rodzinę nie przekroczy 1 000 zł. W takiej sytuacji nie musimy też składać deklaracji w Urzędzie Skarbowym.

Kara za niezapłacenie podatku od pożyczki

Nieudokumentowanie otrzymania gotówki od osoby prywatnej na nasz rachunek bankowy lub przekazem pocztowym przy jednoczesnym powołaniu się na zawarcie takiej umowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej spowoduje, że zostanie na nas nałożona wysoka kara. Możemy zostać ukarani również, gdy nie zapłacimy podatku w terminie lub zaniechamy obowiązku udokumentowania otrzymania pieniędzy.

W tych sytuacjach wysokość podatku z 0,5% wzrośnie do aż 20%. Podsumowując warto w wymaganym terminie poinformować Urząd Skarbowy o zaciągniętej pożyczce. Nawet jeżeli teoretycznie moglibyśmy zostać zwolnieni z obowiązku podatkowego, brak dopełnienia formalności może okazać się bardzo kosztowny. Naliczany podatek jest stosunkowo niski, a w przypadku przeprowadzonej kontroli wykrywającej ten niezgłoszony zastrzyk gotówki możemy zostać srogo ukarani.

Obowiązek złożenia deklaracji w Urzędzie Skarbowym

Wszyscy podatnicy, którzy pożyczyli gotówkę w kwocie ponad 1000 zł od osoby prywatnej są zobowiązani do złożenia stosownej deklaracji podatkowej. Zwolnione z tego obowiązku są oczywiście osoby w poniższych sytuacjach:

• zaciągając pożyczkę w banku, instytucji pożyczkowej z sektora pozabankowego lub u innego podmiotu prowadzącego działalność pożyczkową,
• zaciągając pożyczkę z kasy lub funduszu zakładowego, związku zawodowego, z pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej itp.,
• pożyczając do 1 000 zł niezależnie od stopnia pokrewieństwa,

Jak zapłacić podatek od pożyczki

Najważniejszym elementem spełnienia obowiązku podatkowego będzie zgromadzenie wymaganych dokumentów. Najczęściej będzie to po prostu wydruk potwierdzający wpłatę środków na Twoje konto bankowe. Jeżeli nastąpiło spisanie umowy pożyczkowej również możesz ją dostarczyć, chociaż nie jest to konieczne. Aby uzupełnić deklarację PCC-3 można udać się do Urzędu Skarbowego lub wypełnić ją online. Zawiera ona:

• twoje dane osobowe,
• przedmiot opodatkowania (czyli umowę pożyczki),
• kwotę podstawy opodatkowania (pożyczona suma pieniędzy),
• wysokość podatku – 0,5%,
• kwotę podatku do zapłaty (np. od 15 000 zł – 75 zł).

Deklarację PCC-3 należy złożyć w terminie 14 dni od dokonania czynności cywilnoprawnych/ otrzymania przelewu gotówki na swoje konto bankowe, rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub otrzymania przekazu pocztowego. Do dwóch tygodni od pożyczenia gotówki mamy również czas na uiszczenie podatku do Urzędu Skarbowego. Obecnie możliwe jest złożenie deklaracji zarówno drogą elektroniczną jak i w postaci papierowej osobiście w odpowiedniej jednostce lub pocztą.

Można również złożyć zbiorczą deklarację PCC-3 w związku z co najmniej trzema czynnościami cywilnoprawnymi dokonanymi w przeciągu jednego miesiąca. W takim przypadku do 7 dnia następnego miesiąca należy opłacić wyliczony podatek od pożyczki.

Umowa pożyczki od osoby prywatnej – czy jest konieczna?

Zaciągając pożyczkę u bliskiej sobie osoby nadal warto dopełnić podstawowych formalności. Z pewnością spisanie umowy pożyczki będzie dla Ciebie korzystne i zapewni Ci niezmienność ustalonych warunków w chwili zaciągania zobowiązania finansowego. To dzięki takiemu pismu będziesz mógł spać spokojnie bez obawy, że strona pożyczająca gotówkę może zmienić zdanie odnośnie wysokości spłaty czy jej terminu. Zgodnie z kodeksem cywilnym należy zawrzeć umowę pożyczki w formie dokumentowej, gdy jej wartość przekracza 1 000 zł. Dla Urzędu Skarbowego najistotniejsze będzie jednak udokumentowanie wysokości pożyczonej sumy. Aby nie było żadnych wątpliwości przekazanie pieniędzy powinno nastąpić przelewem bankowym, wpłatą pieniędzy na konto czy w postaci przekazu pocztowego. Są to sposoby umożliwiające weryfikację kwoty pożyczki oraz jej dokładnego terminu.